جنایات و مکافات

جنایت و مکافات, " ما " / تورج عاطف                                     

جنابت و مکافات, به نوعی تداعی کننده نام رمان مشهور  فیودور داستایوفسکی نویسنده مشهور قرن نوزدهم روسیه است . مردی که در روزی این تلنگر را از او می نگارم که  سالگرد تولد اوست . او در کتاب جنایات, و مکافات, این گونه می نگارد

"مردم از چه چیز بیشتر می ترسند؟ از قدم تازه و از سخن تازه و بدیع خود بیش از همه چیز می ترسند.مردم دو دسته اند.انسانهای عادی و انسانهای غیر عادی  وانسانهای عادی همانهایی هستند که میخورند و تولید مثل میکنند و به صورت طبیعی و به خاطر محافظه کاریشان حق تجاوز از قوانین را ندارند و انسانهای غیر عادی آنهایی هستند که دارای اندیشه و سخن نو می باشند و این دسته مجازند که قوانین کهنه را دور ریخته و مطابق قوانین خود رفتار نمایند.انسانهای عادی «ارباب حال» هستند و انسانهای غیر عادی  «ارباب آینده"..

استفاده از واژه " ارباب " از سوی داستایوسکی بیانگر اوج  رابطه ارباب و رعیتی است که در روزگارش وجود داشت. زمانه پر از اختلاف طبقاتی و فساد و ثروت بیش از اندازه برای به اصطلاح نخبگان و فقر بی کران برای بیشتر جامعه که طبقه روشنفکری چون داستایوسکی را به اندیشه مبارزه می افکند و او را تا آستانه  اعدام شدن هم پیش می برد اما سر انجام  به این حقیقت می رسد که  " ملت جاهل خود خود خواهان بردگی است "

اربابان همان هائی هستند که قوانینی وضع می کنند که  جنگ  با آنها عاقبتی بد را برای افرادی بوجود می آورد که مبادرت به این کار کرده اند  از این رو داستایوسکی به دنبال قلم می رود و از اندیشه نو سخن می گوید .

 او به چاپلوسان و مزدو رانی که او از لفظ " ارباب حال " یاد میکند هیچ  امیدی ندارد و تنها  روزنه بهبودی را   در سیمای  " ارباب های آینده " می بیند !

 کسانی که راههای نو و افکاری جدید را پیشه  و برای ملتی در راه انحطاط و زیر فشار فقر و استبداد  سخن ها دارند اما این نو اندیشی از کجا می آیند ؟

 باید گفت این اندیشه های نو چندان هم جدید نیستند . افلاطون فیلسوف بزرگ یونانی که دو هزار و دویست سال پیش از گفته های داستایوفسکی در مورد قوانین نو می زیسته است معتقد است که

"به دنیا نیامدن بهتر از تعلیم نیافتن و نادان زیستن است ،
زیرا ریشۀ تمام بدبختی‌های بشریت از جهالت است"

تعلیم و تربیت است که انسان ها را به تعبیر داستایوفسکی ارباب حال و یا آینده  می سازد ریشه تمامی مشکلات در جهل است و این جهل  مردمانی  چون عنوان دیگر کتاب داستایوفسکی " ابله "  می سازد ومی تواند " جنایات, و مکافات," برای جوامع  بسازند